• student potrafi zdefiniować dyplomację sportową jako jedno z narzędzi w ramach „soft power”
• student potrafi podać przykłady dyplomacji sportowej
• student rozumie, w jaki sposób rządy wykorzystują sport, aby osiągnąć swoje cele w polityce zagranicznej
• studenci potrafią zinterpretować międzynarodowe wydarzenia sportowe w kontekście relacji międzynarodowych

Google Meet (lub inne narzędzie umożliwiające komunikację synchroniczną)

Collboard

Zajęcia są zaprojektowane dla klas liczących maksymalnie 20 osób, choć da się je przeprowadzić w większych grupach. Jednak dyskusje/debaty nie będą wówczas równie efektywne, ponieważ w większych grupach główny ciężar prowadzenia wszystkich aktywności spadnie na nauczyciela/lkę.

Przed zajęciami studenci znają już rozróżnienie na „soft power” i „hard power” w stosunkach międzynarodowych. Studenci znają także szereg narzędzi tradycyjnie kojarzonych z „miękką siłą”, takich jak: dyplomacja publiczna, dyplomacja kulturalna, naukowa oraz budowanie marki narodowej. Dyplomacja sportowa to jeszcze jedno narzędzie, które może być wykorzystywane przez rządy narodowe dla realizacji swoich celów na arenie międzynarodowej. Narzędzie to stało się bardzo popularne w ostatnich latach.

Najpierw zaprezentować należy związek pomiędzy sportem a (międzynarodową) polityką. Następnie pada definicja dyplomacji sportowej. Studenci zostają też zapoznani z tym, kto jest zaangażowany w prowadzenie dyplomacji sportowej (rządy krajowe, międzynarodowe organizacje sportowe, narodowe federacje sportowe, kluby sportowe i sami sportowcy) ze wskazaniem sposobu, w jaki każda z tych instytucji lub osób uczestniczy w uprawianiu dyplomacji sportowej. W ostatniej części zajęć zaprezentowane zostaną narzędzia stosowane w dyplomacji sportowej (sponsorowanie sławnych klubów sportowych, członkostwo w międzynarodowych organizacjach sportowych, organizowanie wielkich imprez sportowych, wykorzystywanie sportowców jako „ambasadorów”).

Zajęcia są oparte na wiadomościach zawartych w:

 Zákravský, Jiří (2016). Sport a mezinárodní vztahy. Sportovní diplomacie jako součást zahraniční politiky [Sport and International Relations. Sports Diplomacy as a Part of Foreign Policy]. Central European Journal of Politics 2 (2), 15–36.

Zákravský, Jiří (2021). Cycling Diplomacy. Undemocratic Regimes and Professional Road Cycling Teams Sponsorship. Berlin: Peter Lang.

Podczas zajęć studenci poddają dyskusji wiele kwestii (zob. KROK 1, 3, 4, 6, 8). Należy zachęcać studentów do zadawania pytań, jeżeli coś jest dla nich niejasne lub jeśli chcą zwrócić na coś szczególną uwagę.

SOFT POWER (“MIĘKKA SIŁA”), DYPLOMACJA SPORTOWA

KROK I
Zajęcia rozpoczynają się cytatem: “jednym z popularnych przekonań na temat sportu jest to, że nie powinno się go łączyć z polityką” (Houlihan 2014: 5). 

Studenci dyskutują, czy sport i polityka to rzeczywiście dwie odrębne sfery, których nie powinno się ze sobą łączyć.

KROK II
Nauczyciel/ka prezentuje w ogólny sposób rolę, jaką sport może odgrywać w stosunkach międzynarodowych, zwracając uwagę, że nie każda obecność sportu na arenie międzynarodowej jest przykładem dyplomacji sportowej (zob. Murray 2018: 201–247, Keech 2001: 72). Ta część kończy się podaniem definicji dyplomacji sportowej, czyli: „wykorzystania sportowców i wydarzeń sportowych w celu zaangażowania, poinformowania i wykreowania pozytywnego wizerunku kraju i zagranicznych odbiorców i organizacji, aby wpłynąć na nich w sposób, który ułatwi rządowi realizację założonych celów w polityce międzynarodowej” (Murray 2012: 581).

KROK III
Nauczyciel/ka wymienia najważniejsze instytucje i osoby zaangażowane w dyplomację sportową (rządy krajowe, międzynarodowe organizacje sportowe, narodowe federacje sportowe, kluby sportowe i sportowcy) oraz charakteryzuje ich działania.

Najważniejszą rolę w kreowaniu polityki międzynarodowej odgrywa państwo, dlatego nauczyciel/ka powinien/na skupić się głównie na jego roli. Kiedy jest mowa o roli rządu/państwa studentom/kom zadane zostaje pytanie: Jak sądzicie, które kraje wykorzystują sport jako narzędzie polityki zagranicznej? Dlaczego?

Studenci/ki nie odpowiadają na pytanie od razu. Za pomocą opcji Berakout room nauczyciel/ka dzieli ich na grupy dwu-, trzy- lub czteroosobowe. Każda grupa ma 5 minut na to, aby jej członkowie podali swoje typy, następnie dzielą się nimi na forum.

KROK IV
W tym kroku zaprezentowane zostają narzędzia dyplomacji sportowej. Centralne miejsce zajmuje tutaj sponsorowanie sławnych klubów sportowych. Przed zajęciami studenci zostali poproszeni o przeczytanie artykułu The Soft Power Strategy of Soccer Sponsorships written by John S. Krzyzaniak (2018) – zob. załącznik 2. Nauczyciel zadaje następujące pytania:

1. Jaka jest relacja pomiędzy sponsorowaniem piłki nożnej a budowaniem narodowej marki? Czy jest jakakolwiek?
2. Jakie kraje zostały wymienione w artykule Krzyzaniaka? Jakie różnice i podobieństwa występują pomiędzy nimi?
3. Jak można opisać aktywność Kataru w sferze sponsorowania piłki nożnej? Czy znacie jakieś inne narzędzie dyplomacji sportowej wykorzystywane przez Katar?
4. Co robią Zjednoczone Emiraty Arabskie w sferze sponsorowania piłki nożnej?
5. Czy możecie podać inne przykłady dotyczące innych sportów?

Studenci/ki wymieniają własne przykłady. Idealnie, jeśli znajdzie się wśród nich przykład sponsorowania drużyn kolarskich przez państwo lub państwowe firmy.

Następnie nauczyciel/ka omawia przykład Astana Pro Team / Astana Qazaqstan Team – flagowe narzędzie dyplomacji sportowej w Kazachstanie. Nauczyciel/ka pokazuje, jak Astana buduje swoją tożsamość za pomocą filmiku na kanale YouTube. Zob. załącznik 3.

KROK V
Innym narzędziem stosowanym w dyplomacji sportowej jest członkostwo w międzynarodowych organizacjach sportowych. Nauczyciel/ka podkreśla jego znaczenie. W tej części zajęć uwaga skupia się na działaniach Kraju Basków (zob. García 2012) czy Kosova (zob. Brentin – Tregoures 2016) i ich wysiłkach w celu dołączenia do międzynarodowych organizacji sportowych. Dyskusja jest inicjowana po obejrzeniu krótkiego filmu na kanale YouTube. Jest to wywiad, którego udzielił Thomas Bach, Prezydent Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, który rozważa członkostwo Kosova w MKOl. Zob. załącznik 4.

KROK VI
Kolejnym narzędziem dyplomacji sportowej jest organizowanie ważnych imprez międzynarodowych. Studenci/ki są proszeni/one o podanie przykładów wydarzeń sportowych, które okazały się sukcesem. Studenci/ki odpowiadają na pytanie: Czy znacie jakieś „spektakularne” wydarzenia sportowe? Co decyduje o tym, że są one „spektakularne”?

Studenci/ki wraz z nauczycielem/ką podają przykłady „spektakularnych imprez sportowych”. Warto zwrócić uwagę na „dwie strony medalu przy organizacji imprez sportowych” (Grix 2016: 162). Studenci powinni mieć świadomość, że bycie gospodarzem ważnej imprezy sportowej nie zawsze oznacza natychmiastowe wzmocnienie narodowej marki.

KROK VII
Ostatnim narzędziem dyplomacji sportowej jest wykorzystywanie sportowców jako „ambasadorów”. Przykładem może być American Sports Envoy Program (zob. Faulkner 2017). Pojawiają się znane z historii przykłady użycia sportu jako kanału komunikacji pomiędzy rywalizującymi krajami, jak choćby koszykówka w roli narzędzia dyplomacji pomiędzy USA i Kubą (Turner 2010), zapasy w relacjach pomiędzy USA i Iranem (Abooali 2017) czy ping-pong w relacjach między USA i Chinami.

Ping-pong jest prawdopodobnie najlepszym przykładem na to, jak można wykorzystać sport, aby poprawić relacje pomiędzy wrogimi krajami. Ostatni filmik z kanału YouTube jest interpretacją Nicholasa Griffina dyplomacji uprawianej za pomocą tego sportu. Zob. załącznik 5.

Po obejrzeniu filmu studenci/ki odpowiadają na pytania:

• Na czym polega dyplomacja uprawiana za pomocą ping-ponga?
• Jakie najważniejsze informacje podaje Griffin?

KROK VIII
Wszystkie informacje zostają podsumowane przez nauczyciela/kę, studenci/ki zadają ostatnie pytania.