DEBATA/DYSKUSJA
Wstęp teoretyczny
Głównym celem dyskusji jest wymiana poglądów i informacji, jest to proces wspomagający uczenie się. Debata, która jest rodzajem dyskusji, zakłada, że uczestnicy prezentują konkretne opinie, których bronią przed innymi. Celem debaty jest nie tylko wyjaśnienie poszczególnych kwestii, ale też przekonanie innych do swojego stanowiska.
Ponieważ dyskusje i debaty są formami dobrze rozpowszechnionymi, studenci/tki zetkną się z nimi wielokrotnie. Powinny one zatem zostać uwzględnione w programach zajęć, aby dać studentom/kom szansę na ich opanowanie i przećwiczenie. Ponieważ są to formy uniwersalne, można je stosować w dowolnym momencie semestru, w dowolnej części zajęć. Są to aktywności skoncentrowane na uczącym się, wymagające jego zaangażowania, pozwalające na udoskonalenie racjonalnego, logicznego i krytycznego myślenia. Jeśli są stosowane regularnie, pozwalają studentom/kom wyrobić głębszy szacunek dla poglądów odmiennych od własnych, umiejętność logicznego i precyzyjnego argumentowania swoich racji, a także docenić wagę retoryki.
Ćwiczenie I: PRZED DEBATĄ
Padlet
Po pierwszych zajęciach; w głównej części zajęć
Online/kontaktowo
Synchronicznie
Zgromadzenie pomysłów na użytek debaty. Zbudowanie pewności siebie przed debatą.
KROK I
Każdy student/ka dołącza do wspólnego Padletu, który jest podzielony na dwie lub więcej sekcji. Każda sekcja jest poświęcona innej perspektywie, z której można postrzegać dany problem.
KROK II
Korzystając z telefonów, studenci/tki dodają posty (w dowolnej ilości), w których wymieniają zalety i wady każdej z perspektyw.
KROK III
Po zakończeniu tej burzy mózgów studenci/tki są dzieleni na grupy (ilość grup odpowiada ilości sekcji na Padlecie). Każda grupa przygotowuje listę zalet przypisanego im stanowiska oraz listę argumentów, które mogłyby obalić potencjalne wady/zarzuty.
KROK IV
Kiedy wszystkie grupy są przygotowane, debata może się rozpocząć.
- Przygotowując się wcześniej do debaty, studenci/tki mogą zebrać myśli i poczuć się pewniej przed rozpoczęciem dyskusji
- Wykorzystanie Padletu w tym ćwiczeniu sprawia, że studenci/tki mogą ćwiczyć nie tylko mówienie, ale również pisanie
- Ponieważ komentarze są anonimowe, nikt nie musi się obawiać wyrażania swoich poglądów i opinii. Studenci/tki mają pewność, że koledzy/koleżanki nie będą ich osądzać niezależnie od tego, jakie mają przekonania na dany temat
– Ponieważ wpisy są anonimowe, istnieje ryzyko, że niektórzy studenci/tki nie potraktują tego zadania poważnie. Będą żartowali lub pisali nieodpowiednie komentarze.
+ Przed rozpoczęciem zadania nauczyciel/ka powinien/powinna wyjaśnić, że będzie czytał/a wszystkie wpisy i w razie pojawienia się niestosownych komentarzy natychmiast je usunie.
Ćwiczenie II: CO MYŚLISZ O TYM DOKUMENCIE?
Dowolny komunikator (Google Meet, Zoom, etc.)
W dowolnym czasie; w głównej części zajęć
Online/kontaktowo
Synchronicznie
Doskonalenie umiejętności komunikacyjnych. Ćwiczenie sztuki wyrażania własnych myśli i argumentowania.
KROK I
Przed zajęciami:
Studenci/tki oglądają dokument wskazany przez nauczyciela/kę. Najlepiej byłoby, gdyby dokument dotyczył nieco kontrowersyjnego tematu, o którym studenci/tki niewiele wiedzą.
KROK II
Podczas zajęć:
Studenci/tki są najpierw proszeni o wymienienie wszystkiego, co ich zainteresowało w obejrzanym dokumencie (nauczyciel/ka wypisuje wymieniane przez studentów/ki elementy).
KROK III
Następnie inicjowana jest dyskusja, w której studenci/tki stopniowo wracają do wszystkich wymienionych na początku aspektów. Innymi słowy, to studenci/tki decydują, na czym skupi się dyskusja, nie nauczyciel/ka, który/a jest tylko moderatorem/ką.
Jeśli temat jest kontrowersyjny, pojawi się więcej opinii i wypowiedzi.
Każdy może wziąć udział w dyskusji, dodając aspekt, który dla niego jest najbardziej interesujący. Powinno to skutkować większym zaangażowaniem studentów/ek, którzy/re mogą sami/e wybrać tematy do dyskusji. Innymi słowy mówiąc, studenci/tki dyskutują o tym, co ich/je interesuje, a nie o tym, co zdaniem nauczyciela/ki powinno ich zainteresować.
– Wybrany dokument może się jednak okazać mało interesujący dla studentów/ek i nie znajdą oni/one niczego wartego przedyskutowania.
+ Nauczyciel/ka powinien szukać dokumentu dotyczącego zagadnienia bliskiego studentom/kom, a jednocześnie relatywnie mało im znanego.
Ćwiczenie II: DYSKUSJA GRUPOWA NA LMS MOODLE
LMS Moodle
Podczas kursu; w głównej części zajęć
Online
Asynchronicznie
Doskonalenie umiejętności współpracy. Skupienie się na uczeniu się w grupie. Wprowadzenie elementów konstruktywistycznych do e-learningu.
To ćwiczenie obejmuje aspekt społeczny. Strategia dydaktyczna uwzględnia zarówno kwestie merytoryczne (dotyczące istoty omawianego problemu), jak i osobowe (indywidualne cele i umiejętności poszczególnych członków zespołu)
KROK I
Tworzenie grup:
Grupy powinny być heterogeniczne, powstałe w oparciu o więzi przyjacielskie zawiązane podczas wcześniejszych kursów. Przyjazne relacje pomiędzy członkami grupy są głównym czynnikiem warunkującym zaufanie.
KROK II
Organizacja grup:
Każda grupa wymyśla dla siebie nazwę, z którą jej członkowie będą się identyfikować.
Członkowie grupy ustalają szereg zasad, którymi będą się kierować. Jednym z podstawowych kluczy do sukcesu każdej grupy jest ustalenie terminów, których każdy z członków musi przestrzegać, wykonując powierzoną sobie część zadania grupowego. Członkowie każdej grupy muszą podzielić się między sobą zadaniami zgodnie z ustaleniami poczynionymi na forum LMS Moodle.
KROK III
Komunikacja w grupach:
Komunikacja pomiędzy członkami grup odbywa się głównie za pomocą forum dyskusyjnego. Nauczyciel/ka tworzy w systemie grupy zgodne z deklaracjami studentów/ek i ustawia „tryb grupowy” dla forum dyskusyjnego. W ten sposób studenci/tki mają dostęp jedynie do wpisów członków swojej grupy.
KROK IV
Nauczyciel/ka stara się wspierać dyskusje grupowe w sposób nieinwazyjny.
Warto wspomnieć, że studenci/tki mogą się również spotykać poza zajęciami, rozmawiać przez telefon, wysyłać SMS-y, kontaktować się za pomocą portali społecznościowych (np. Facebooka). Współpraca, która odbywa się jedynie w sferze wirtualnej nie jest optymalna.
KROK V
Refleksje na temat doświadczeń w pracy grupowej:
Studenci/tki wypełniają stosowny kwestionariusz na LMS Moodle
Nauczyciel/ka może śledzić wszystkie wpisy, monitorować postępy w pracy grupowej od początku do końca, ocenić indywidualny wkład każdego ze studentów/ek. Jeśli to konieczne, nauczyciel/ka może dodawać komentarze, podpowiedzi, rady czy motywować studentów/ki.
– Różne aspekty pracy grupowej mogą wywoływać negatywne emocje (np. nieprzestrzeganie terminów przez niektórych członków zespołu lub zwlekanie z odpowiedzią).
+ Zadaniem nauczyciela/ki jest przeciwdziałanie takim negatywnym emocjom. Powinien on/ona być osobą wspierającą każdy zespół w jego pracy.
Ćwiczenie III: DEBATA I RYWALIZACJA
Dowolny komunikator (Google Meet, Zoom, etc.) z osobnymi pokojami
Podczas semestru; w głównej części zajęć
Online/kontaktowo
Synchronicznie
Zainicjowanie dyskusji na dany temat. Doskonalenie umiejętności retorycznych. Ćwiczenie umiejętności wymiany poglądów i szanowania cudzych opinii.
W KROKU 3 można zastosować techniki i metody opisane w ćwiczeniu 1 (PRZED DEBATĄ)
KROK I
Nauczyciel/ka wybiera temat debaty. Powinien być aktualny i kontrowersyjny.
KROK II
Następnie każdemu studentowi/studentce albo przypisana jest konkretna rola, albo pozostawiony wybór roli, którą chce odgrywać w debacie. Możliwe role to:
– moderator (tylko jeden)
– 3-6 adwokatów (wspierających dany pogląd czy pomysł)
– 3-6 oponentów (przeciwstawiających się danemu poglądowi czy pomysłowi)
– obserwatorzy (bezstronni uczestnicy)
– inne role wynikające z doświadczeń nauczyciela/ki i jego/jej wcześniejszej współpracy z grupą (np. mediator).
Najważniejsze jest, żeby reprezentowane były dwa spojrzenia na wybrany problem (adwokaci i oponenci).
KROK III
Adwokaci i oponenci przygotowują argumentacje stosownie do swoich ról. Mogą się również konsultować z obserwatorami, aby zyskać dodatkowe informacje lub argumenty. (Podczas zajęć zdalnych synchronicznych konieczne będzie przydzielenie studentów/ek do osobnych pokojów).
KROK IV
Rozpoczyna się debata. Adwokaci i oponenci aktywnie w niej uczestniczą. Poszczególni mówcy kolejno zabierają głos, każdy ma tyle samo czasu na zaprezentowanie swoich argumentów.
Należy pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasad debaty (np. nie wolno przerywać komuś, kto się wypowiada itp.).
KROK V
Moderator (ewentualnie nauczyciel/ka) kończy debatę i prosi obserwatorów, żeby w drodze głosowania wyłonili zwycięzcę.
Głosowanie obejmuje również uzasadnienie wyboru (czy na decyzję wpłynęła siła argumentów jednej ze stron, umiejętności retoryczne, komunikacja pozawerbalna itp.).
- Studenci/tki rozwijają i ćwiczą sztukę wypowiedzi ustnej
- Studenci/tki uczą się szybko myśleć i reagować
- Cel debaty jest edukacyjny, ale może ona dotyczyć zagadnień interesujących dla studentów/ek
– Rywalizacja pomiędzy adwokatami i oponentami może być niezbyt ożywiona.
+ Dobrze jest wykonywać to ćwiczenie w grupach, które są dobrze znane nauczycielowi/ce. Może on/ona wtedy przypisać odpowiednie role odpowiednim studentom/kom i w ten sposób wpłynąć (do pewnego stopnia) na przebieg debaty.
– Często trudno jest utrzymać zainteresowanie obserwatorów.
+ Nauczyciel/ka może ich poprosić o wynotowanie trzech (lub więcej) elementów, które ich zainteresowały w wystąpieniach adwokatów i oponentów lub wskazanie trzech mocnych i słabych stron wystąpień obu grup.
Ćwiczenie IV: ADWOKAT DIABŁA
Dowolny komunikator (Google Meet, Zoom, etc.)
Collboard – wspólna tablica
W dowolnym momencie kursu, w głównej części zajęć
Online/kontaktowo
Synchronicznie
Doskonalenie umiejętności komunikacyjnych. Ćwiczenie precyzji w wyrażaniu myśli. Kształtowanie umiejętności dostrzegania perspektywy innych.
KROK I
Podczas dyskusji może się okazać, że większość studentów/ek prezentuje takie same lub podobne opinie, więc wymiana poglądów nie jest zbyt ożywiona i ciekawa.
W takim wypadku nauczyciel/ka dzieli studentów/ki na dwie grupy: popierających dany pomysł i „adwokatów diabła”.
„Popierający” prezentują swoje własne poglądy (odzwierciedlające poglądy większości grupy).
„Adwokaci diabła” prezentują pogląd przeciwny na temat wskazany przez nauczyciela/kę. Jest jasno powiedziane, że ten pogląd nie koresponduje z ich prywatną opinią.
KROK II
Każda grupa ma 10 minut na przygotowanie argumentów, które są zapisane na wspólnej tablicy (Collboard).
KROK III
Następnie studenci/tki są dzieleni/one na pary. W każdej parze jest „popierający” i „adwokat diabła”.
KROK IV
Studenci/tki debatują w parach, używają przygotowanej wcześniej argumentacji, aby przekonać rozmówcę.
- Podczas dyskusji studenci/tki uświadamiają sobie, że na dany problem można spojrzeć z innej perspektywy.
- Studenci/tki uczą się odpowiednio argumentować
– Stanowisko przypisane „adwokatom diabła” nie jest postrzegane jako kontrowersyjne. Debata nie jest ożywiona.
+ Stanowisko przydzielone „adwokatom diabła” musi być dobrze przemyślane, aby nie korespondowało ono ze sposobem myślenia studentów/ek.
