SAMODZIELNA PRACA STUDENTA
Wstęp teoretyczny
Istotnym elementem cyklu kształcenia jest wyposażenie studentów/ek w praktyczną wiedzę z zakresu samodzielnej pracy zarówno w ramach uzupełniania wiedzy, jak również realizacji indywidualnych zadań. Umiejętność właściwie zorganizowanej pracy własnej okazuje się niezwykle przydatną i pożądaną kompetencją nie tylko w trakcie realizacji programu studiów, ale przede wszystkim już po ich zakończeniu – w poszukiwaniu i realizacji własnej ścieżki zawodowej. W związku ze znaczącą rolą samodzielnego myślenia i działania podczas kursu warto poświęcić trochę czasu na ćwiczenia, dzięki którym słuchacze będą mieli okazję poznać możliwości narzędzi, jakie ułatwią i usprawnią im pracę badawczą, pozwolą na wstępną, automatyczną analizę zebranych danych czy też umożliwią atrakcyjną prezentację wyników badań własnych. Cenne okazać się może także wykorzystywanie poszukujących metod kształcenia wspomaganych narzędziami online, dzięki którym studenci/tki przygotowywani będą do samodzielnego i krytycznego myślenia, dążenia do wiedzy oraz twórczego rozwiązywania problemów.
Ćwiczenie I: PLANOWANIE WŁASNEGO PROJEKTU BADAWCZEGO
MS Teams/Zoom i Padlet
Na dowolnych zajęciach
Online
Synchronicznie
Kształcenie umiejętności planowania pracy własnej, zwrócenie uwagi na rolę świadomego formułowania poszczególnych etapów pracy w osiąganiu wyznaczonych celów, uświadomienie uczestnikom znaczenia właściwego podziału projektu (nie tylko badawczego) na mniejsze zadania oraz właściwego ustalenia relacji między poszczególnymi działaniami a rezultatami.
KROK I
Grupa zostaje podzielona na kilkuosobowe zespoły, w których opracowują poszczególne etapy pracy nad humanistycznym projektem badawczym (każdy projekt dotyczy jednego z tematów poruszanych wcześniej na zajęciach, np. jest rozwinięciem tego tematu). Uczący się ustalają etapy i czas ich trwania. Nauczyciel/ka monitoruje pracę studentów/ek i wskazuje kluczowe etapy projektu.
KROK II
Następnie w narzędziu Padlet, przy wykorzystaniu opcji „oś czasu” (wybierając opcję układu Padletu „Time line”) grupy umieszczają swoje pomysły. Każdy pomysł jest podpisany nazwą zespołu oraz jest mu przyporządkowany inny kolor. Praca odbywa się równocześnie.
KROK III
Po umieszczeniu wszystkich pomysłów odbywa się dyskusja nad spostrzeżeniami studentów/ek na temat elementów osi czasu i ich właściwym rozmieszczeniem. Studenci/tki omawiają wpisy swoich kolegów z innych grup i konfrontują rezultaty swojej pracy z innymi. Rolą prowadzącego jest ewentualne uzupełnienie informacji na temat poszczególnych etapów.
- Wykorzystując metodę „kuli śnieżnej”, studenci/tki mają możliwość poznania sposobów planowania pracy nad projektem badawczym poprzez konfrontację własnych sposobów tworzenia harmonogramu pracy z innymi rozwiązaniami.
- Ćwiczenie pozwala pokazać, w jaki sposób skutecznie planować harmonogram projektu (nie tylko projektu badawczego);
- Studenci/tki mają szansę na swobodną dyskusję na temat sposobów planowania własnej pracy badawczej.
- Ćwiczenie zapoznaje w praktyczny sposób studentów/ki z metodyką zarządzania projektami.
- Wyrabiamy nawyk pracy grupowej, wspólnego rozwiązywania zadań.
– Wykorzystanie metody kuli śnieżnej może być pracochłonne
+ Ćwiczenie może być formą pracy domowej
Ćwiczenie II: ZBIERANIE I OCENA ŹRÓDEŁ NAUKOWYCH
Na dowolnych zajęciach tematycznych jako ich zakończenie lub rozwinięcie; podczas seminarium dyplomowego
Online
Synchronicznie
Kształcenie kompetencji informacyjnych, szczególnie w zakresie umiejętności samodzielnego przeszukiwania zasobów naukowych oraz ich krytycznej oceny i selekcji pod kątem przydatności do badań własnych.
KROK I
Studenci/tki proszeni/one są o znalezienie za pomocą dowolnej wyszukiwarki publikacji naukowych np. Google Scholar, Researchgate or Academia.edu publikacji naukowych na konkretny temat i dodanie do swojej biblioteki wyników wyszukiwania. Można zawęzić wyniki wyszukiwania, pokazując studentom/kom możliwości filtrowania wyników np. po dacie artykułu.
KROK II
Następnie prosimy ich także o to, żeby, korzystając z opcji „Powiązane artykuły”, dodali do wyników swoich wyszukiwań inne, wyselekcjonowane przez nich artykuły uwzględniające temat ich wstępnego wyszukiwania.
KROK III
Ostatnim zadaniem studentów/ek jest zebranie wszystkich uzyskanych wyników w formie alfabetycznej bibliografii. W tym celu warto wykorzystać opcję „Cytuj” i wybrać jedną z opcji – jest to także okazja do omówienia stylów cytowania w pracach naukowych.
KROK IV
Studenci/tki wyniki swojej pracy zamieszczają np. w Google Drive w formie podzielonych tematycznie dokumentów.
- Studenci/tki mają możliwość poznania zasad wyszukiwania artykułów naukowych z wykorzystaniem globalnej wyszukiwarki i języka zapytań
- Studenci/tki poznają standardy cytowania prac naukowych
- Studenci/tki dostrzegają sieć powiązań między artykułami naukowymi i nabywają umiejętność dokładnego przeszukiwania zasobów naukowych oraz ich krytycznej oceny i selekcji
- Studenci/tki poznają metody tworzenia bibliografii naukowej w łatwy i przystępny sposób
- Budowane jest poczucie dostępu do wiedzy i zasobów naukowych.
– Niewielka liczba wyników wyszukiwania dla konkretnych tematów lub zagadnień.
– Studenci/tki mogą uznać, że „zbieranie danych” dla samego „zbierania danych” jest dość nudne.
– Brak powiązanych artykułów w wynikach wyszukiwania.
+ Prowadzący powinien wcześniej sprawdzić, czy istnieje duża reprezentacja tekstów naukowych dla wybranego tematu badawczego.
+ Prowadzący powinien zasugerować, że to ćwiczenie może być krokiem 1 do innego działania, w którym można wykorzystać wszystkie zebrane informacje.
Ćwiczenie III: KRYTYCZNA OCENA ZEBRANYCH DANYCH ILOŚCIOWYCH
Narzędzie do tworzenia i współtworzenia korpusów tekstów np. Sketch Engine
Na seminarium dyplomowym / na dowolnych zajęciach w cyklu jako przygotowanie do badań własnych
Online, blended learning, kontaktowa (w sali komputerowej)
Synchronicznie
Kształcenie umiejętności krytycznej oceny materiału źródłowego do badań oraz wyposażenie studentów/ek w zdolność tworzenia korpusów tekstów źródłowych.
Studenci/tki muszą być przeszkoleni/one w zakresie wyszukiwania korpusów, analizy korpusowej i budowania korpusów za pomocą Sketch Engine lub innego narzędzia do tworzenia i współtworzenia korpusów tekstowych.
KROK I
Nauczyciel/ka i studenci/tki wspólnie ustalają aktualny temat badawczy, który można zweryfikować na podstawie badań korpusowych, np. stosunek do szczepionek w komentarzach internetowych czy wpływ pandemii na nastroje społeczne. Studenci/tki ustalają temat badawczy w oparciu o wąskie kryteria np. stosunek do szczepień ochronnych w okresie wrzesień 2021 – październik 2021 na profilu Ministerstwa Zdrowia na Facebooku.
KROK II
Nauczyciel/ka i studenci/ki wspólnie ustalają szczegółowe kryteria doboru tekstów, np. parametry socjolingwistyczne, zakres czasowy, cechy stylistyczne. Do wspólnego ustalania specyfiki danych korpusowych można wykorzystać dowolne narzędzie do współdzielenia treści, np. Padlet.
KROK III
Nauczyciel/ka zachęca studentów/ki do wspólnego tworzenia korpusu – w tym celu pomocne będzie skorzystanie z opcji udostępniania danego zasobu z możliwością edycji (w przypadku platformy Sketch Engine należy wybrać MANAGE CORPUS i SHARE z opcją edycji korpusu dla każdej osoby, która posiada link).
KROK IV
Zadaniem każdego studenta/ki jest dodanie do korpusu jak największej liczby przykładów. Studenci/tki powinni/y podzielić się między sobą przykładami np. ustalając podział w oparciu o zakres czasowy.
KROK V
Po zebraniu przykładów w korpusie studenci/tki przeprowadzają analizy ilościowe (m.in. narzędzia do analizy frekwencyjnej czy analizy konkordancji) i wspólnie omawiają wyniki. Dokonują również oceny utworzonych zasobów korpusowych pod kątem ich różnorodności i przydatności dla wybranego na początku tematu badawczego.
- Studenci/ki poznają zasady tworzenia korpusu jako narzędzia do prowadzenia badań ilościowych i jakościowych w obszarze nauk humanistycznych i społecznych
- Uczestnicy/ki kursu poznają zasady współpracy w ramach realizacji wspólnego zadania, co stanowi przygotowanie do pracy w zespołach badawczych
- Studenci/ki nabywają umiejętności selekcji oraz krytycznej oceny i interpretacji zebranych danych
- Studenci/ki poznają metody analizy językowej oraz ćwiczą prowadzenie badań z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych
- Studenci/ki uczą się, jak wykorzystywać dane korpusowe do samokształcenia, w tym do nauki języków obcych
– Poziom umiejętności posługiwania się narzędziem do budowy korpusów może być różny w zależności od studenta/ki;
+ W takim przypadku przed przystąpieniem do ćwiczenia warto zalecić studentom/kom zapoznanie się z instrukcją obsługi narzędzia.
Ćwiczenie IV: SYNTETYZOWANIE TREŚCI NAUKOWYCH I POPULARNONAUKOWYCH
Na każdych zajęciach lub podczas seminarium dyplomowego
Online
Synchronicznie
Kształtowanie umiejętności streszczania treści naukowych; krytycznej oceny poprawności automatycznej analizy tekstu; rozwijanie umiejętności analizy treści argumentacyjnych.
KROK I
Zadaniem każdego studenta/ki jest przygotowanie dłuższego tekstu argumentacyjnego na temat wskazany przez prowadzącego/cą (co najmniej 5000 znaków). Studenci/tki pracują indywidualnie.
KROK II
Następnie studenci/tki są proszeni/one o wymianę tekstów między sobą – każdy otrzymuje tekst innej osoby i czyta go.
KROK III
Studenci/tki otrzymują oryginalne teksty od swoich rówieśników, a następnie umieszczają je w Resoomerze (https://resoomer.com/). Narzędzie umożliwia przetwarzanie treści w różnych językach, patrz wybór języka w menu obok loginu).
KROK IV
Studenci/tki krytycznie oceniają rezultaty automatycznego streszczenia. Mają zwrócić uwagę na poprawność streszczenia, w tym na to, czy zostały zachowane najważniejsze tezy tekstu. W ramach tego kroku zadaniem studentów/ek jest także wzbogacenie powstałego tekstu o element interpretacji.
KROK V
Syntezy zostają przesłane autorom tekstów (np. poprzez indywidualny czat, w jaki wyposażona jest platforma komunikacyjna, z której korzystamy na zajęciach), który informuje twórców syntezy, czy słusznie przekazali główną intencję i cele komunikacyjne nadawców.
- Ćwiczenie daje możliwość wcielenia się w rolę eksperta w zakresie streszczania tekstów i krytycznej oceny treści, które są przetwarzane przez narzędzia do automatycznej analizy języka;
- Studenci/tki utrwalają wiedzę na temat streszczania i syntezy tekstów;
- Studenci/tki uczą się interpretować treści przygotowane przez innych uczestników zajęć;
• Ćwiczenie jest także okazją do wymiany myśli i opinii oraz integracji uczestników/czek.
– Mogą pojawić się trudności w komunikacji między studentami/kami – uczestnicy/uczestniczki mogą nie chcieć wypowiadać się na temat przygotowanych syntez m.in. z uwagi na brak śmiałości w formułowaniu oceny pracy innych uczestników zajęć;
+ W takim przypadku można wykorzystać dowolne narzędzie do anonimowego przekazywania informacji i wymiany opinii np. Mentimeeter (opcja Q&A). Każdy uczestnik/uczestniczka poprzedza wówczas swoją wypowiedź informacją, jakiej syntezy ona dotyczy.
Ćwiczenie V: PREZENTOWANIE WYNIKÓW BADAŃ (wirtualna konferencja – sesja posterowa)
Art Steps i Canva
Na seminarium dyplomowym podczas prezentacji rezultatów prac badawczych uczestników
Online, blended
Asynchronicznie
Kształcenie umiejętności wizualizacji wyników badań i analiz oraz syntezowania treści naukowych; przygotowanie studentów/ek do wystąpień naukowych podczas wydarzeń typu konferencje/sympozja.
Zaleca się poprzedzenie zadania pokazaniem studentom/kom przykładowych posterów naukowych z danej dziedziny lub dyscypliny w celu zilustrowania zasad tworzenia tego typu form prezentacji treści naukowych.
KROK I
Zadaniem studenta/ki lub niewielkiego zespołu (do 3 osób) jest przygotowanie posteru naukowego, będącego syntezą założeń projektu badawczego, nad którym student/ka pracuje w ramach seminarium dyplomowego lub (w przypadku zespołu) prezentacji wybranego przez siebie problemu badawczego.
KROK II
W tym celu studenci/tki mogą wykorzystać jeden z bezpłatnych programów graficznych np. Canva (https://www.canva.com/). Zadaniem studenta/ów jest stworzenie atrakcyjnej wizualnie (poprzez zastosowanie odpowiedniej formy wizualizacji danych) prezentacji, która zawierać będzie kluczowe dla danych badań informacje.
KROK III
Następnie studenci/tki przygotowują krótką wypowiedź ustną na temat swojego posteru. Wypowiedź jest przez nich następnie nagrywana w dowolnym programie online lub na urządzeniu mobilnym w formacie mp3.
KROK IV
Oba rezultaty (poster oraz nagranie) studenci/tki przesyłają do prowadzącego/prowadzącej.
KROK V
Prowadzący/a przygotowuje przestrzeń do prezentacji posterów naukowych w formie wirtualnej galerii posterów na portalu Art Steps (https://www.artsteps.com/ ) i poleca studentom/kom odwiedzenie galerii z wykorzystaniem opcji wyszukiwania (por. opcja Search na górze strony WWW). Dzięki temu każdy uczestnik/uczestniczka zajęć może samodzielnie zwiedzać galerię i zapoznać się z treścią posterów naukowych.
KROK VI
Po indywidualnym zwiedzaniu galerii następuje wspólna dyskusja na temat zamieszczonych tam posterów – dyskusja może dotyczyć np. poziomu czytelności przekazu czy form wizualizacji treści, jakie zostały na nim zastosowane.
- Studenci/tki poznają zasady tworzenia posterów naukowych oraz prezentacji treści naukowych w atrakcyjny i przystępny dla odbiorcy sposób;
- Studenci/tki utrwalają w praktyce umiejętność syntezowania informacji;
- Studenci/ki mają możliwość poznania zasad funkcjonowania komunikacji naukowej – uczą się, w jaki sposób skutecznie dzielić się wiedzą;
- Studenci/tki otrzymują feedback nie tylko od prowadzącego/ej, ale także od innych uczestników seminarium.
– Ćwiczenie takie może pochłaniać sporo czasu, wymaga także od studentów/tek znajomości narzędzi online do przygotowania posteru i nagrania;
+ W takim przypadku można poprosić studentów/ki o rozplanowanie zadania na kilka etapów, dzięki temu poza umiejętnością prezentacji treści naukowych studenci/ki mają okazję utrwalać wiedzę z zakresu planowania projektów.
